Aktualne przepisy dotyczące pielęgnacji drzew - 2023

Nowelizacja ustawy o ochronie przyrody, która weszła w życie dnia 17 czerwca 2017 roku, wprowadziła szereg zmian do przepisów dotyczących wycinki drzew (informacje na ten temat można znaleźć w naszym artykule „aktualne przepisy dotyczące wycinki drzew”). Niestety niewiele mówi się o tym, iż nastąpiły także inne istotne modyfikacje, na przykład w zapisach odnoszących się do pielęgnacji tych roślin. Kwestia ta została w końcu uregulowana prawnie – w ustawie zapisane zostały wyraźne wytyczne dotyczące przycinki. Niestety z telefonów i maili jakie otrzymujemy wynika, że wielu ludzi nie zdaje sobie sprawy z nowych regulacji, dlatego postanowiliśmy stworzyć ten artykuł, w którym w sposób jak najbardziej dogłębny postaramy się wyjaśnić to zagadnienie.

Czy chęć pielęgnacji drzew trzeba zgłaszać?

Drzewa rosnące w mieście, w odróżnieniu od tych znajdujących się w środowisku leśnym, często wymagają pielęgnacji ze względów bezpieczeństwa oraz estetycznych. W wielu przypadkach dzięki właśnie takim regularnym działaniom można uniknąć ostateczności, jaką jest wycinka. Cieszymy się, że zabiegi te stają się coraz bardziej popularne i właściciele drzew, zamiast je usuwać, wynajmują specjalistyczne firmy, takie jak nasza, aby odpowiednio zadbały o ich rośliny. Czy zatem żeby przystąpić do cięć, trzeba wcześniej ten fakt zgłosić do odpowiedniego organu? Odpowiedź brzmi oczywiście – NIE, o ile drzewo nie rośnie na terenie wpisanym do rejestru zabytków. W odróżnieniu od wycinki, drzewa rosnące na naszym gruncie, niezależnie, czy jest tam prowadzona działalność gospodarcza, czy też nie, możemy pielęgnować bez ubiegania się o jakąkolwiek zgodę. Należy jednak pamiętać, że tak jak już wcześniej wspominaliśmy, w roku 2017 nastąpiła zmiana w regulacji i zgodnie z prawem w przypadku drzew (za wyjątkiem drzew owocowych), których obwód pnia na wysokości 5 cm przekracza:

80 cm – w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego,

65 cm – w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego,

50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew;

możemy usunąć jedynie do 30% korony, która rozwinęła się w całym okresie rozwoju drzewa! Oczywiście istnieją od tego odstępstwa:

– usuwanie gałęzi obumarłych lub nadłamanych;

– utrzymanie uformowanego kształtu korony drzewa;

– wykonanie specjalistycznego zabiegu celu przywrócenia statyki drzewa;

W wyżej wymienionych sytuacjach prace wykonuje się na podstawie dokumentacji, w tym dokumentacji fotograficznej, która ma potwierdzać zasadność przeprowadzenia takiego zabiegu i którą należy przechowywać przez okres 5 lat. Co trzeba podkreślić, w ustawie znajduje się także bardzo ważny zapis mówiący o tym, iż usunięcie gałęzi w wymiarze przekraczającym 30% korony, która rozwinęła się w całym okresie rozwoju drzewa w myśl prawa stanowi uszkodzenia drzewa, natomiast usunięcie gałęzi przekraczających 50% korony stanowi zniszczenie drzewa. Za tego typu działania wójt, burmistrz lub prezydent miasta nakłada na właściciela nieruchomości, na której rośnie drzewo, lub inny podmiot, który działał bez zgody właściciela, wysoką karę pieniężną. 70% wysokości tej kary może zostać odroczona na okres 5 lat, jeżeli stopień zniszczenia drzewa nie wyklucza zachowania jego żywotności, po tym okresie, jeśli drzewo rzeczywiście przeżyje, istnieje możliwość umorzenia kary. Jak widać tak popularny w niektórych kręgach zabieg ogławiania dojrzałych drzew, jest nie tylko niezgodny ze sztuką arborystyczną, ale także z prawem. My jako firma nigdy nie podejmujemy się tego typów prac i mimo iż zgodnie z ustawą o ochronie przyrody można usunąć do 30% korony, zazwyczaj wykonujemy cięcia w znacznie mniejszy zakresie, szczególnie wśród starszych drzew.

Jakie drzewa można pielęgnować?

Proszę także mieć na uwadze, iż możemy pielęgnować jedynie drzewa rosnące na terenie, którego jesteśmy właścicielem lub dzierżawcą. Mieliśmy naprawdę sporo przypadków, gdy kontaktowały się z nami osoby, które chciały zlecić nam przycinkę drzewa, mimo iż rosło ono na obszarze, który nie był faktycznie ich własnością, tylko należał do wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni. W takiej sytuacji nie możemy sami zlecać ani wykonać żadnych prac, tylko należy zwrócić się do spółdzielni lub zarządcy z prośbą o zajęcie się tym zagadnieniem. Drzewo, które nie rośnie na należącym do nas terenie możemy przyciąć tylko w jednym przypadku – gdy rośnie ono blisko granicy dwóch działek i jego gałęzie przechodzą na naszą stronę. Kwestię tę reguluje już nie ustawa o ochronie środowiska a kodeks cywilny, w którym jest umieszczony zapis mówiący, iż „Właściciel gruntu może obciąć i zachować dla siebie korzenie przechodzące z sąsiedniego gruntu. To samo dotyczy gałęzi i owoców zwieszających się z sąsiedniego gruntu; jednakże w wypadku takim właściciel powinien uprzednio wyznaczyć sąsiadowi odpowiedni termin do ich usunięcia.” Jak widać według polskiego prawa możemy wyciąć nie tylko gałęzie drzewa, które przechodzą na naszą działkę, ale nawet korzenie! Oczywiście absolutnie nie pochwalamy takich działań, gdyż mogą one skończyć się obumarciem drzewa lub może zostać zaburzona jego statyka, przez co stanie się zagrożeniem nie tylko dla jego właściciela, ale także dla nas samych i naszego mienia.

Pielęgnacja drzew na terenach zabytkowych

Jak natomiast wygląda sytuacja w przypadku drzew rosnących na terenie wpisanym do rejestru zabytków, których w takim mieście jak Wrocław jest naprawdę sporo? Otóż zgodnie z tym, czego dowiedzieliśmy się w Biurze Miejskiego Konserwatora Zabytków, bez uzyskania jakiegokolwiek zezwolenia możemy usunąć jedynie martwe i nadłamane gałęzie, natomiast przed przystąpieniem do jakichkolwiek prac w koronie (niezależnie od wielkości drzewa) najlepiej złożyć odpowiedni wniosek (MKZ-05) do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków – we Wrocławiu w drodze porozumienia właśnie do Miejskiego Konserwatora Zabytków. W przeciągu 21 dni od złożenia takiego dokumentu na miejscu pojawi się urzędnik, który szczegółowo określi jakie prace i w jakim zakresie mogą zostać przeprowadzone na danym drzewie. Następnie warto zatrudnić odpowiednią ekipę, która przeprowadzi specjalistyczne prace zgodnie z tymi wytycznymi.

O czym jeszcze należy pamiętać przed rozpoczęciem pielęgnacji?

Przed przystąpieniem do jakichkolwiek prac w koronie drzew musimy upewnić się także, czy nasze działania nie będą stanowiły zagrożenia dla gatunków zwierząt lub roślin objętych ochroną lub dla gniazdujących ptaków. Pamiętajmy, że w okresie lęgowym nie można wycinać gałęzi, na którym znajdują się gniazda – proceder ten uznawany jest w najlepszym przypadku za wykroczenie i grożą za niego surowe kary.

Podsumowanie:

1) możemy pielęgnować jedynie drzewa rosnące na gruncie, który do nas należy. Wyjątek stanowią drzewa rosnące na granicy działek, których gałęzie przechodzą na nasz teren.

2) chęci pielęgnacji drzew rosnących na terenach niewpisanych do rejestru zabytków nie trzeba zgłaszać – dotyczy to także roślin rosnących na nieruchomości, na której jest prowadzona działalność gospodarcza.

3) podczas pielęgnacji starszych drzew można usunąć jedynie do 30% korony, która rozwinęła się w całym okresie rozwoju rośliny. Usunięcie powyżej 30% korony uznawane jest za uszkodzenie drzewa, a ponad 50% stanowi zniszczenie drzewa, za co grożą kary finansowe.

4) jeśli chcesz pielęgnować drzewa rosnące na terenie zabytkowym, musisz ten fakt zgłosić do Konserwatora Zabytków, który określi w jakim zakresie może zostać dokonana pielęgnacja. Bez tego zgłoszenia można jedynie usunąć martwe gałęzie.

5) przed przystąpieniem do prac należy upewnić się, że planowane przez nas czynności nie będą stanowić zagrożenia dla chronionym gatunków zwierząt lub roślin.